Zirkonyum (Seramik) implant, metal içermeyen beyaz renkte zirkonya esaslı malzemeden yapılan diş implantlarıdır. (Zirkonyum dioksit adı verilen seramik kullanılır.) Bu implantlar, özellikle gülüş estetiği beklentisi yüksek hastalar ve metal alerjisi olan kişiler için cazip bir alternatiftir.
Zirkonyum implant nedir?
Zirkonyum implantlar estetik görünümlü, mukavemet gücü yüksek implantlardır. Zirkonyum (Seramik) implantlarda kullanılan başlıca malzeme zirkonya (ZrO₂) seramiğidir. 1990’lara kadar alümina (Al₂O₃) Zirkonyum (Seramik) implantlar da denenmiş, ancak bu sistemler dayanıklılık sorunları nedeniyle piyasadan çekilmiştir.
Seramik implant nedir?
Günümüzde yüksek dayanıklılığı nedeniyle seramik implantlar zirkonyadan üretilir. Zirkonya implantlarda bazen mekanik dayanıklılığı artırmak için aluminyum oksit karışımlı versiyonlar (ATZ) da kullanılmaktadır. Yapılan çalışmalar, asitle işlenmiş zirkonya yüzeylerin kemikle bütünleşme (osseointegrasyon) yeteneğinin titanyumla benzer olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, zirkonyum yüzeylerin bakteriyel yapışmayı azalttığı ve böylece enfeksiyon riskini düşürdüğü bilimsel çalışmalarla ortaya konmuştur.
Zirkonyum (Seramik) İmplant Yapısı
Zirkonyum (Seramik) implantlar tek parçalı ve iki parçalı olmak üzere iki farklı tasarıma sahiptirler. Tek parça tasarımda implant gövdesi ve üst yapısını birleştiren abutment tek bir parçadır. (Yukarıda tek parça bir Zirkonyum (Seramik) implant örneği ve bu implantın ağzın içinde yerleştirilmiş hâlini görebilirsiniz.)
Çift parçalı zirkonyum implant sistemlerinde implant gövdesi ile abutment ayrı parçalardır.
Tek parça seramik implantın avantajı
Tek parça seramik implantın en büyük avantajı: İmplant-abutment birleşiminde boşluk olmaması ve böylece bakteriyel sızıntı riskinin daha az olmasındır. Ancak bu tasarımda protez kurulumunda serbestlik sınırlıdır ve implant yerleştirme sırasında çok hassas pozisyonlama gerekir.
İki parça zirkonyum implantın avantajı
İki parça zirkonyum implantın vidalı bir arayüz vardır. Abutment vidaları titanyum, altın veya seramik olabilir. Bu sayede protez işlemleri daha esnek hale gelir, fakat mikroboşluk riski olabilir.
Zirkonyum implantın ömrü ne kadar?
Klinik araştırmalar zirkonyum implantların uzun dönemde çok yüksek başarı sağladığını gösteriyor. Güncel bir sistematik derleme, 10 yıl sonunda Zirkonyum (Seramik) implantların kümülatif sağkalım oranının yaklaşık %95 olduğunu ortaya konulmuştur. Başka bir meta-analiz ise 5 yılda %97 civarı bir sağkalım bulmuştur. Bu oranlar, titanyum implantlarla karşılaştırıldığında benzer seviyelerdedir. Kısa süreli karşılaştırmalı çalışmalarda 12 ay sonunda Zirkonyum ve titanyum implantlar ömrü bakımından istatistiksel olarak karşılaştırıldığında ikisi arasında ciddi bir fark bulunmamıştır.
Zirkonyum implantın avantajları nelerdir? Seramik implantın artıları
Zirkonyum implantın başlıca avantajları şunlardır:
- Metal alerjisi olanlar için uygundur.
- Estetik güzelliği artırır.
- Enfeksiyon riskinin %10’un altında olmasıdır.
Alerjik etkiler
Zirkonya biyolojik olarak inert kabul edilir, metal içermez, alerjiye yol açmaz. Bu nedenle alerjik hassasiyeti olan veya titanyuma duyarlı hastalar için zirkonya implantlar önerilmektedir.
Estetik avantajlar
Seramik implantların en önemli avantajı estetik görünüm sunmasıdır. Zirkonyumun beyaz ve ışığı yansıtan doğal diş rengindeki yapısı, özellikle ön diş bölgesinde diş etinin doğal görünmesini sağlar.
Titanyum implantlarda, çeşitli nedenlerle diş eti çekildiğinde mat metalik görüntü ortaya çıkabilir ve bu estetik beklentisi yüksek hastaları mutsuz eder. Klinik çalışmalarda zirkonyum (seramik) implant destekli diş tedavilerinin “pempe estetik skoru” titanyuma göre daha yüksektir. Doğal görünümü, diş eti uyumu daha iyidir. Bu da gülümseme hattı geniş kişiler ya da diş eti dokusu ince olan bireylerde zirkonya implantı cazip kılmaktadır.
Enfeksiyon riskinin %10’un altında olması
Diş implantlarında en sık görülen komplikasyon peri-implantitistir. Zirkonyum implantlarda enfeksiyon riskiyle ilgili veriler şu şekildedir. Son dönem araştırmalar zirkonya implantlarda peri-implant mukozit ve peri-implantitin daha az rapor edildiğini belirtmiştir. Ancak diğer derlemeler Seramik implantlarda %10’un üzerinde biyolojik komplikasyon görüldüğünü kaydetmiştir.
Zirkonyum implantın dezavantajları
Zirkonyum implantların başlıca dezavantajları şunlardır:
- Kırılganlık,
- Sınırlı tasarım,
- Daha az klinik çalışmanın olması,
- Yüksek maliyet,
- Enfeksiyon riski.
Kırılganlık riski:
Seramik (zirkonya) titanyumdan daha sert ama daha az esnektir. Çapı dar veya eğik yük taşıyan bölgelerde implant gövdesinde kırılma olabilir. Yüksek ısıl işlemle üretilen yeni zirkonya implantlarda kırılma olasılığı azalmış olsa da, titanyuma göre hâlâ kırılganlık dezavantajı vardır. Dahası, zirkonya protez yapılırken gereken işlemler (örneğin abutment açısı verme) implant dayanıklılığını düşürebilir.
Sınırlı tasarım/protez esnekliği:
Geleneksel zirkonya implantlar çoğunlukla tek parçadır. Bu durumda üzerine gelen kuronun vidalı olarak tutulması mümkün değildir, sadece yapıştırma (simantasyon) yoluyla sabitlenebilir. İki parçalı zirkonya implantlarda ise vida kullanılabilmekle birliktedir. Zirkonyum vida çok ince moment gerektirir ve çoğu sistemde iç vida yine titanyumdur. Ayrıca mono-blok tasarımda açısal uyarlama imkânı yoktur. Yanlış konumlandırılırsa düzeltmek zordur. Cerrahi olarak zirkonya implantların yerleştirilmesi titanyum implantlardan biraz daha hassas bir teknik gerektirir.
Daha az klinik çalışma/kullanım deneyimi:
Titanyum implantlar uzun yıllardır kullanıldığı için çok sayıda klinik veri vardır. Zirkonyum (Seramik) implantların literatürü yenidir ve izlem süreleri titanyuma kıyasla daha kısadır. Bu nedenle uzun vadeli güvenilirlik konusunda halen belirsizlikler vardır.
Enfeksiyon ve diğer komplikasyonlar:
Zirkonyum (Seramik) implantların teorik olarak bakteriyel yapışmayı azaltabileceği düşünülse de, bazı bilimsel çalışmalar Zirkonyum (Seramik) implantlarda enfeksiyon açısından yüksek oran bildirmiştir. Örneğin bir incelemede Zirkonyum implantlarda %12.9 oranında mekanik komplikasyon (vida gevşemesi, porselen çatlaması vb.) ve %14.1 oranında biyolojik komplikasyon (peri-implantitis) görüldüğü, titanyumda bu oranın %5-10 arası kaldığı rapor edilmiştir. Bununla birlikte, diğer yayınlar enfeksiyon riskinin Seramik implantta düşük olduğunu savunur. Dolayısıyla bu konuda görüş birliği yoktur. Genel olarak, implant çevresi hijyenine dikkat edilmezse her iki implant türünde de enfeksiyon riski vardır.
Maliyet:
Zirkonyum implant sistemleri genellikle titanyumlu muadillerine göre %30 ile %50 daha maliyetlidir. Ayrıca, Zirkonyum (Seramik) implant üreten marka sayısının sınırlıdır. Fiyatlandırma yalnızca bu şirketler tarafından belirlenir. Bu maliyetlerin yükselmesine yol açmıştır.
Hangi implant daha iyi, titanyum mu zirkonyum mu?
Titanyum implant uzun yıllardır “altın standart” olarak kabul edilir. Mekanik dayanıklılığı çok yüksek, tasarım seçenekleri geniş ve uzun vadede başarısı kanıtlanmıştır.
Günümüzde modern titanyum implantlar, içerdikleri zirkonyum bileşenler sayesinde alerjik reaksiyon riskini neredeyse ortadan kalkmıştır. Ancak endüstri standartlarını karşılamayan bazı implant türlerinde nadiren de olsa alerjik komplikasyonlar görülebilmektedir.
Literatürde titanyum intoleransına dair vakalar %0,6 ila %5 arasında bildirilmiştir. Bu gibi özel durumlarda, hiç metal içermeyen zirkonyum (seramik) implantlar, güçlü ve biyouyumluluğu yüksek bir alternatif olarak öne çıkmaktadır.
Zirkonyum implantların en güçlü yönleri estetik görünmeleri ve biyouyumlu olmalarıdır. Zirkonyumun beyaz rengi, özellikle ön bölgelerde diş eti çekilmesi gibi durumlarda çok daha doğal bir görünüm sağlar. Klinik çalışmalarda zirkonyum implantlar, estetik kriterlerle değerlendirildiğinde (pembe estetik skoru gibi) titanyuma göre daha yüksek puan almıştır. Ayrıca zirkonyum metal içermediğinden titanyuma duyarlı hastalar için tercih edilebilir.
Zirkonyum implant ile titanyum implant arasındaki fark
Zirkonyum (Seramik) implantların ilk kullanımları 2014 yılından itibaren başlamıştır, bu nedenle bu implantların uzun dönem verileri yoktur. Titanyum implantlar ise 20-30 yıldır yaygın şekilde kullanılmaktadır ve uzun dönem dayanıklılık konusunda titanyumun kanıtlanmış bir üstünlüğü vardır.
Zirkonyum (Seramik) implantların başarısını etkileyen bir diğer faktör de implantların çapıdır. Dar çaplı zirkonyum implantların kırılma riski daha yüksektir. İmplant kırılmaları oldukça nadir görülen bir komplikasyon olsa da, kırık vakalarının çoğu dar çaplı seramiklerde görülmektedir.
Sonuç
Zirkonyum implantların en büyük avantajı, doğal diş görünümüne çok yakın olması ve alerji riskinin neredeyse olmamasıdır. Bu implantlar özellikle ön dişlerde estetik kaygısı olanlar için harika bir seçenektir